Loonkostensubsidies vanaf 2022 verdeeld op basis van realisatie

Er is een wijziging van het Besluit Participatiewet gepubliceerd. De wijziging heeft betrekking op de financiering van loonkostensubsidies (ook wel LKS).

De aanleiding voor deze wijziging is de motie Nijkerken-de Haan, waarin de regering wordt verzocht om over te gaan tot financiering van loonkostensubsidie op basis van realisatie en hiervoor middelen beschikbaar te stellen. In reactie hierop is in december 2020 aangekondigd dat de motie wordt uitgevoerd en met ingang van 1 januari 2022 de budgetten voor loonkostensubsidies, die gemeenten jaarlijks van het Rijk ontvangen, gefinancierd worden op basis van realisaties.

Concreet betekent de wijziging dat de middelen voor de loonkostensubsidies, die voorheen via een verdeelmodel beschikbaar gesteld werden, vanaf 2022 verdeeld worden op basis van de laatst bekende realisaties. Hiertoe wordt een apart deelbudget geraamd, op basis van een zo goed mogelijke inschatting van de te verwachten uitgaven aan LKS van alle gemeenten gezamenlijk.

Binnen het macrobudget komt een apart deelbudget LKS, gebaseerd op de gerealiseerde uitgaven van alle gemeenten samen in het vorige jaar (t-1), de verwachte oploop van de uitgaven en een correctie voor de loon- en prijsontwikkeling. Het definitieve deelbudget LKS wordt verdeeld op basis van de gerealiseerde uitgavenaandelen van een jaar eerder (t-1). Bij de bekendmaking van de voorlopige budgetten zijn de gerealiseerde uitgaven t-1 nog niet bekend en wordt gewerkt met de gerealiseerde uitgaven van twee jaar voor het budgetjaar (t-2).

Deze financieringswijze past goed binnen het bestaande financieringsstelsel van de Participatiewet. Alle middelen voor bijstandsuitkeringen, LKS en begeleiding worden immers vooraf gebudgetteerd, waarbij kleine gemeenten reeds via historische uitgavenaandelen worden bekostigd voor bijstandsuitkeringen en LKS. Ook de financiering van de uitkeringen aan dak- en thuislozen en instellingsbewoners gebeurt op basis van historische uitgavenaandelen (t-2).

Door de verdeling van de voorlopige LKS-budgetten te baseren op de gerealiseerde uitgaven t-2 en de definitieve budgetten te baseren op de gerealiseerde uitgaven t-1, vindt er tussentijds een aanpassing in de verdeelsleutel plaats. Dit wijkt af van de verdelingssystematiek voor de bijstandsuitkeringen, waarbij de verdeelsleutel na vaststelling van de voorlopige budgetten in principe niet meer wijzigt. De reden dat hiervoor is gekozen is dat daarmee sneller wordt aangesloten bij de laatst bekende realisaties.

Om LKS goed te laten werken, dienen gemeenten daarnaast zorg te dragen voor goede begeleiding. Daarom verstrekt het Rijk begeleidingsmiddelen via de integratie uitkering sociaal domein (in het gemeentefonds). Over de verdeling van deze en de overige middelen in het gemeentefonds loopt momenteel een apart traject (de herijking van de algemene uitkering). Vanwege de demissionaire status van het kabinet zal het aan een nieuw kabinet worden gelaten om te besluiten over eventueel aanvullende middelen.

De officiële publicatie van de wijziging van het Besluit Participatiewet is te vinden in het Staatsblad: https://www.officielebekendmakingen.nl/stb-2021-442.html