Diverse nieuwe subsidies voor duurzaam vervoer op komst

Het kabinet heeft eerder dit jaar bij de voorjaarsbesluitvorming besloten om een aanvullend pakket maatregelen te treffen om de mobiliteitssector verder te verduurzamen. Voor dit pakket is ruim € 1,4 miljard beschikbaar. Bij de totstandkoming van dit pakket is naar allerlei opties gekeken om de meeste CO2-winst te boeken voor een zo beperkt mogelijk budget. In de nu verstuurde brief licht Heijnen de uit het pakket volgende maatregelen toe én licht ze de keuzes toe die daarbij zijn gemaakt.

Elektrische auto's
Elektrisch rijden moet voor een brede groep mensen bereikbaar worden. Omdat het daarbij voor veel mensen om een tweedehandsauto gaat, trekt het kabinet ook na 2025 de portemonnee om particulieren een duwtje in de rug te geven bij de keuze voor een gebruikte elektrische auto. Het gaat hierbij om € 528 miljoen. Onderzocht wordt hoe dit geld zo effectief mogelijk kan worden ingezet en hoe hoog het subsidiebedrag per auto moet zijn. Het is om financiële redenen niet gelukt om na 2025 ook de aanschaf van nieuwe elektrische auto's te bevorderen.

CO2-prestaties goederenvervoer
Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van tools, kennis en advies om bedrijven te helpen met het registreren en het monitoren van CO2-prestaties. Om de goederenvervoersector bij deze stappen financieel te ondersteunen, verkent het kabinet de mogelijkheden voor het opzetten van een subsidieregeling voor het meten en verbeteren van CO2-prestaties van het goederenvervoer.

Subsidie voor waterstof in wegvervoer
Momenteel werkt IenW aan het opstellen van een subsidieregeling voor waterstof in mobiliteit. Onlangs is € 178 miljoen extra beschikbaar gekomen voor de toepassing van waterstof, waarvan € 103 miljoen wordt geïnvesteerd in het wegvervoer en € 75 miljoen in de binnenvaart. Voor de subsidieregeling waterstof in wegverkeer betekent dit dat het beschikbare budget wordt verhoogd van € 22 miljoen naar € 125 miljoen in de periode 2024-2030. De subsidieregeling zal zich richten op consortia van tankstations en vervoerders. Hiervoor is gekozen om zowel het landelijk netwerk van waterstoftankstations als het gebruik van waterstof door vervoerders een impuls te geven. De focus ligt hierbij op zwaar vervoer. IenW richt zich op een internetconsultatie na het zomerreces en een eerste openstelling van de nieuwe subsidieregeling in de eerste helft van 2024.

Subsidie voor waterstof in binnenvaart
Dit jaar zal een staatssteuntoets worden uitgevoerd naar de mogelijkheden van subsidiëring voor waterstof in binnenvaart. Voor 2024 is de planning dat een subsidieregeling zal worden voorbereid die in 2025 van start kan gaan.

Subsidie voor laadinfrastructuur bouw
Ten behoeve van de laadinfrastructuur voor elektrisch bouwmaterieel wordt gebruik gemaakt van twee al lopende instrumenten: de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwmaterieel (SSEB) en het spoor voor schoon en emissieloos bouwen door aanbestedende rijksdiensten. Deze instrumenten geven al ondersteuning aan laadinfrastructuur en de extra middelen van € 120 miljoen maken het mogelijk om meer mogelijkheden toe te voegen. Vanaf 2024 kan in beide instrumenten gebruik worden gemaakt van de aanvullende middelen voor laadinfrastructuur. Ook zullen er middelen ingezet worden via een Specifieke Uitkering (SPUK) voor medeoverheden, deze regeling is momenteel in ontwikkeling, het streven is om de regeling begin 2024 te openen.

Verduurzaming zeevaartschepen
Voor 2024 is de planning dat een subsidieregeling voor de verduurzaming van zeevaartschepen zal worden voorbereid, die in 2025 van start kan gaan.

Walstroom voor zeevaart
IenW heeft al € 130 miljoen beschikbaar om walstroomvoorzieningen te realiseren voor zeevaartschepen. Dit bedrag is echter ontoereikend voor alle benodigde projecten. Met de aanvullende € 40 miljoen uit het Meerjarenprogramma 2024 wordt in de ontbrekende middelen voorzien. De extra middelen worden toegevoegd aan een subsidieregeling voor walstroom die momenteel wordt voorbereid. Met deze subsidieregeling wordt in belangrijke mate de onrendabele top van walstroomprojecten weggenomen. Het voornemen is om de subsidieregeling open te stellen van 2024 tot en met 2026.

Subsidieregelingen logistiek
Binnenkort gaan er ongeveer 400 nieuwe emissievrije vrachtauto's de weg op met ondersteuning van de Aanschafsubsidie Zero-Emissie Trucks (AanZET). Er is voor ruim € 120 miljoen aan subsidieaanvragen ingediend. Dit zijn veel meer aanvragen dan er budget beschikbaar is. Daarom kijkt Heijnen of extra budget kan worden vrijgemaakt om meer aanvragen te kunnen honoreren.

Vanaf 1 januari 2025 vervalt de BPM-vrijstelling voor ondernemers van fossiele bestelauto's. Hierdoor komen de aanschafkosten van een fossiele bestelauto erg dichtbij of zelfs boven die van een elektrische bestelauto te liggen. Ook is onlangs de Algemene Groeps Vrijstellings Verordening (AGVV) gepubliceerd waarin besloten is om de subsidiepercentages voor grote ondernemingen te verlagen van 40% naar 30%. Deze twee ontwikkelingen samen zorgen ervoor dat het subsidiëren van bestelauto's en dus voortzetting van de Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto's (SEBA) vanaf 2025 niet meer realistisch blijkt. Zodoende zullen in 2024 voor de laatste keer de subsidies voor bestelauto's beschikbaar gesteld worden. Hierin zal het lager toegestane subsidiepercentage al verwerkt worden.

Vergroenen reisgedrag
IenW ziet vanuit de samenleving veel energie om mobiliteit te verduurzamen. Veel goede ideeën en initiatieven komen vanuit de samenleving zelf. Dit moedigt Heijnen ten zeerste aan en ze wil de maatschappij dan ook in de positie brengen om zelf met oplossingen te komen. Daarom wordt er een opgavegerichte subsidieregeling ingericht. Zo kunnen initiatiefnemers vanaf 2024 aanspraak maken op medefinanciering als dit het verduurzamen van werkgebonden reisgedrag van het mkb ten goede komt. Mogelijk wordt de opgavegerichte subsidieregeling later uitgebreid voor de verduurzaming van sportgebonden en recreatief reisgedrag.

Touringcars, treinen, snor- en bromfietsen
Er rijdt op dit moment slechts één emissieloze touringcar in Nederland. Naar verwachting zijn de volgende exemplaren in de loop van 2024 leverbaar. Voordat er verder wordt opgeschaald, wil IenW koplopers hiermee ervaring laten opdoen door hen te ondersteunen met subsidie die een deel van de meerkosten van emissieloze touringcars compenseert. Een vergelijkbare aanpak wil het ministerie toepassen op het doelgroepenvervoer met emissieloze rolstoelbusjes.

Ook op het spoor zijn nog niet alle treinen emissieloos. Daarom worden financiële middelen beschikbaar gesteld voor de verduurzaming van dieseltreinen in Groningen.

Om duurzaam reizen haalbaarder te maken voor mensen met een kleinere portemonnee, verkent IenW ten slotte een regeling om mensen met een laag inkomen te ondersteunen bij de aankoop van een elektrische snor- of bromfiets.

Meer informatie
Kijk voor meer informatie op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2023/08/23/voortgang-duurzaam-vervoer-en-toelichting-aanvullende-klimaatmaatregelen-mobiliteitssector