Voortgang nieuwe subsidieregeling CO2-vrije gascentrales

Om gascentrales in de toekomst geheel CO2-vrij te maken, is de inzet van een CO2-vrije (gasvormige) energiedrager nodig. Het is aannemelijk dat dit waterstof zal zijn. Dit moet zo snel als mogelijk groene waterstof zijn, maar gezien de grote vraag hiernaar uit onder andere de industrie- en de mobiliteitssector is het ook mogelijk dat dit in eerste instantie blauwe waterstof is.

De aanscherping van het ETS in 2040 vormt voor de gascentrales reeds een prikkel om in ieder geval in 2040 te zorgen voor CO2-vrije elektriciteitsproductie. Het kabinet is bereid om de centrales te ondersteunen bij een versneld ombouwproces, zodat in 2035 in Nederland een CO2-vrije elektriciteitssector gerealiseerd wordt. In het  oalitieakkoord is daarom circa €1 miljard gereserveerd voor de subsidieregeling ombouw CO2-vrije gascentrales waar als tegenprestatie een bijmengverplichting van een CO2-vrije energiedrager aan wordt gekoppeld. Deze  bijmengverplichting moet borgen dat de ingezette middelen voor de ombouw leiden tot daadwerkelijke en  significante CO2-reductie, en tegelijkertijd zorgen dat in Nederland voldoende regelbaar vermogen beschikbaar blijft.

Om de doelmatigheid van de subsidie te borgen, is het plan de subsidieregeling in eerste instantie toe te passen op bestaande en grootschalige gascentrales (productievermogen >100 MW) die omgebouwd worden naar waterstof en primair elektriciteit leveren aan het elektriciteitsnet. Voor een groot deel van de centrales geldt dat bijmenging tot een laag percentage al mogelijk is zonder ombouw, of anders met een beperkte investering mogelijk gemaakt kan
worden.

Bij ombouw naar (bijna) volledig waterstofgebruik liggen de benodigde investeringen aanzienlijk hoger. Nieuwbouw van gascentrales valt om dezelfde reden vooralsnog buiten de regeling en zal relatief ook veel meer investeringssteun vragen. Hetzelfde geldt voor centrales die grotendeels warmte leveren. Voor duurzame warmte-opwekking bestaan meer alternatieven dan de inzet van (op dit moment) schaars beschikbare waterstof. Mocht in het verdere verloop van dit traject duidelijk worden dat de bouw van een geheel nieuwe gascentrale een aantrekkelijk en efficiënt alternatief is voor de pure ombouw van een bestaande gascentrale, dan zal een ruimere scope voor latere tenders in overweging worden genomen.

De (voorgenomen) subsidieregeling voor CO2-vrije gascentrales betreft een steunmaatregel in de zin van het EU-recht, en dient te worden goedgekeurd door de Europese Commissie. Het plan is om de eerste tender open te stellen aan het eind van 2024, of begin 2025.

Zie voor de kamerbrief: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2023/07/07/stand-van-zaken-subsidieregeling-ombouw-co2-vrije-gascentrales