Evaluatie ORET-programma voor ontwikkelingssamenwerking: overwegend positief

Minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking heeft de evaluatie van het ORET-programma naar de Tweede Kamer gestuurd. Het ORET-programma was vanaf eind jaren ’70 tot halverwege de jaren ’00 een belangrijk instrument in het kader van het bilaterale ontwikkelingsbeleid van Nederland. Het had tot doel economische ontwikkeling en werkgelegenheid te stimuleren in lage- en middeninkomenslanden via investeringen in de publieke infrastructuur van deze landen. 
Tot 2005 was bovendien het stimuleren van exporttransacties door Nederlandse bedrijven en het bevorderen van bilaterale handels- en investeringsrelaties in algemene zin een belangrijke doelstelling. Later is dit losgelaten en is de focus verlegd naar duurzame economische ontwikkeling in brede zin. ORET werd in 2007 gesloten voor nieuwe aanvragen en werd in 2009 opgevolgd door ORIO. Sinds juni van dit jaar is er inmiddels een nieuw programma, onder de naam DRIVE.
 
De evaluatie heeft betrekking op de periode 2007-2012 en beoordeelt dus vooral de effectiviteit en het functioneren van het ORET-programma in de periode nadat het programma was gesloten voor nieuwe aanvragen. De evaluatie is gebaseerd op in totaal 139 transacties die in deze periode zijn geïmplementeerd. Uitgevoerd is de evaluatie door IOB (Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie). De belangrijkste conclusies van het onderzoek worden door IOB als volgt samengevat:

De effectiviteit en relevantie van ORET bij het stimuleren van duurzame economische ontwikkeling wordt positief beoordeeld. Gesteld wordt dat ORET belangrijke obstakels voor ontwikkeling heeft aangepakt en dat de transacties, die met ORET gefinancierd werden, een aanzienlijk rendement in termen van ontwikkeling hebben opgeleverd;
De functie van ORET om andere fondsen te mobiliseren, wordt ook overwegend positieve beoordeeld. De combinatie van ORET-schenkingen met andere financiële middelen zorgt voor een relatief groot hefboomeffect;
De rol van ORET in het faciliteren van markttoegang voor Nederlandse bedrijven en het bevorderen van duurzame bilaterale handels- en investeringsrelaties met ontwikkelingslanden wordt gemengd beoordeeld. ORET-projecten zijn vooral uitgevoerd door grotere Nederlandse ondernemingen, die geen ORET-steun nodig hadden om de markt van de desbetreffende ontwikkelingslanden te betreden. Zij zouden namelijk al actief zijn geweest in het land voordat de ORET-transactie plaatshad;
De efficiëntie van het beheer van het ORET-programma en het toezicht door het ministerie wordt overwegend positief beoordeld. ORET-projecten werden binnen budget en tijd en conform opzet afgerond. De aanjagende rol van het bedrijf als aanvrager van een ORET-subsidie was daarbij een belangrijke factor.

Al met al ziet IOB in het ORET-programma zoals tot 2007 uitgevoerd een goede opzet voor een infrastructuurprogramma, waarbij zij terugkijkend wel ruimte ziet voor een aantal verbeteringen. Bij de lancering van DRIVE (en ook Develop2Build) zijn de belangrijkste bevindingen en lessen van IOB naar aanleiding van de ORET-evaluatie meegenomen in de opzet van deze programma’s. Zo is de focus versterkt door privatesectorontwikkeling als hoofddoelstelling van het programma te introduceren.
 
De volledige conclusies en aanbevelingen zijn hier te vinden.